İnsan kendisi ve yaşadığı çevre ile ilgili kesin yargılarla doğmaz. Zaman içinde kendisi ve diğerleriyle ilgili bir takım düşünceleri oluşmaya başla, inanç ve tutumlar gelişir. Bunların ne yönde gelişeceği ise erkek dönem çocukluk yaşantılarıyla doğrudan ilgilidir.
İnsanın doğar doğmaz başına gelenler ve gelmeye devam eden her şey şemaların oluşmasına neden olur (nasıl bir yerde doğulduğu, anne baba tutumları, varsa kardeş ilişkileri, geçirilen hastalılar, akrabalık ilişkileri, okul ve arkadaş ortamı vb mizacı ) .
Şema terapi erken dönem uyum bozucu şemaları odağına almıştır ve kısaca şema tanımını kullanır. Şemalar bilişleri, duyguları, anıları, sosyal algıları, kişiler arası ilişkileri ve davranış örüntülerini etkileyen yaşam örüntüleridir. Zamanla katı ve değişmez hale gelirler . Olayları, durumları, arkadaşlık ilişkilerini, iş hayatımızı, romantik ilişkilerimizi sahip olduğumuz şemalara göre değerlendirir ve kararlarımızı şemalara göre veririz, en çok zarar gördüğümüz çocukluk koşullarını kasıtlı olmadan yetişkinlik yaşamlarımız içinde yeniden yaşamamıza neden olur. Örneğin kusurluluk şemasına sahip biri iş yerinde takdir ve övgü almasına rağmen kendisini değersiz ve itici biri gibi hissetmeye devam eder.
Şema terapiye göre şemaların ortaya çıkmasının nedeni çocukluk ve ergenlikte temel ihtiyaçların yeterince ve tutarlı bir şekilde karşılanmamasıdır. Şema terapinin kurucusu J.Young’ a göre temel duygusal ihtiyaçlar aşağıdaki gibidir.
Güvenli bağlanma (güvenlik, stabilite, kabul, bakım),
Hareket özgürlüğü, yeterlilik ve kimlik algısı,
Gereksinim ve duyguları ifade özgürlüğü,
Gerçekçi limitler ve özdenetim,
Kendiliğindenlik ve oyun .
Yetişkinlik döneminde de yine şemalar nedeniyle temel duygusal ihtiyaçlar karşılanamamaktadır, dolayısıyla incinmiş, kırılmış, ihmal edilmiş o küçük çocuk gibi hissetmeye devam edecektir. Bu hisler ve eşlik eden düşünceler yetişkin olarak şemalarına olan inancın artmasına ve değiştirilemez olduğunu kabul etmesine neden olacaktır. Şemaları tetikleyen yaşam olayları kendini doğrulayan kehanet misali sürekli şemanın beslenmesine neden olmaya devam edecektir çünkü şemayla her seferinde olumsuz başa çıkma modellerinden biriyle mücadele etmeye çalışacaktır. Şema terapi; şemaları karşılanmamış temel duygusal ihtiyaçları anlamayı ve şemalarla sağlıklı bir şekilde başa çıkmayı öğrenmeyi hedeflemektir. Terapist ve danışan etkin bir şekilde rol alır ve sürekli davranışın kökenlerini anlamak için araştırma halindedir.
Yorumlar kapalı.